Het thema deugden roept gesprekken op.
Zo benoemde laatst iemand dat het praten over deugden, en dan met name bekeken vanuit de Bijbel, haar bepaalt bij ‘braaf gedrag’. Met andere woorden, als je het gaat hebben over bijvoorbeeld zelfbeheersing dan ben je weer zo’n typische christen die braaf wilt zijn. En dat het voor haar beter werkt als het besproken wordt in het kader van het tegenovergestelde.
Interessant. Bestaat geven alleen in relatie tot stelen? Bestaat rust alleen in relatie tot drukte? Bestaat licht alleen in relatie tot donker?
Het krijgt wel meer gewicht, meer duidelijkheid door het tegenovergestelde te benoemen. En eigenlijk heb ik dat zelf ook gedaan in mijn vorige blog.
Praten over deugden kan irritatie oproepen. Zowel voor een gelovig iemand als iemand die niet in God gelooft.
Voor de christen misschien: “Moet ik nu perfect zijn en mag ik nooit meer eens lekker onmatig zijn?” En voor de ongelovigen misschien: “Ben jij beter of zo omdat je christen bent? En wat saai als je zo deugdelijk gaat leven. Bah, doe ik niet aan mee”.
Het zit al vroeg in de mens dat we ons eigen ding willen doen, onze zin willen doordrijven. Je ziet het bij kleine kinderen (en volwassenen). En kijk bijvoorbeeld naar Adam en Eva. Ze mochten heel veel in het paradijs, maar ze worden verleid om juist dat ene te doen wat niet mocht. Die verleiding ligt op de loer. Kennelijk geeft ons dat een gevoel van ultieme vrijheid, van macht. Je niet laten begrenzen. Dat voelt goed voor velen.
Wat mij vooral heeft doen starten met deze serie is dat een psychiater problemen ziet in ons land en zich daar zorgen over maakt. En zij constateert de 7 hoofdzonden als oorzaak. Kennelijk levert het ons niet het geluk op, de voldoening op, die we verwachten.
Terug naar Temperantia: temperen, matigheid, zelfbeheersing. Een definitie van zelfbeheersing: “Het betekent dat je controle over jezelf hebt, dat je regie houdt, dat je je niet onbesuisd laat leiden door jouw emoties en gevoelens, dat je je driften in toom houdt etc.”
De vraag is vooral wie de regie in handen heeft. God heeft ons de opdracht gegeven om over de aarde te heersen. Hij zet ons in maar wat mij betreft blijft Hij de Regisseur. God geeft ons autoriteit om zorg te dragen voor de aarde, voor elkaar. Dat is een verantwoordelijkheid waarvan ik heb ervaren dat ik de Heilige Geest heel hard nodig heb.
In de Bijbel staat in 2 Petrus 1:6 (BB)
‘En door God goed te kennen, zullen jullie groeien in zelfbeheersing. En door te groeien in zelfbeheersing, zullen jullie groeien in geduld. En door te groeien in geduld, zullen jullie groeien in ontzag voor God.
Dit is voor mij een sleutel als het gaat om in dit geval zelfbeheersing. God goed leren kennen. Daar ligt een relatie aan ten grondslag. Gebaseerd op liefde. Op God echt beter willen leren kennen. Omdat ik geloof en dat zelf ook ervaar, dat Hij het echt beter weet.
Nog zo’n mooie bijbeltekst staat in Galaten 5:22 (BB)
‘Maar door de Geest ontstaan liefde, blijdschap, vrede, geduld, vriendelijkheid, goedheid, geloof, hulpvaardigheid, zelfbeheersing.’
In andere vertalingen staat ‘Maar de Heilige Geest brengt ons tot betere dingen’ (HTB) of ‘De vrucht van de Geest is liefde, blijdschap, etc. (NBG51)
Ik mag groeien door de Heilige Geest.
Ik geloof in deze deugden als zijnde karaktereigenschappen van Jezus maar ook vrucht van de Heilige Geest. Het zijn vaardigheden die gaan helpen om het leven met elkaar beter te maken. Het is gebaseerd op Gods liefde voor ons en we mogen daarin groeien als we Hem beter leren kennen. Dat vraagt dus om relatie. Om in gesprek zijn met de Heilige Geest, om het Woord serieus te nemen, om elkaar serieus te nemen met een grote vleug van humor.
Onmatigheid en matigheid. We kunnen soms onze zelfbeheersing verliezen. We kunnen soms onmatig zijn. Het wordt een zorg als dit standaard gedrag wordt. Waarin we niet bezig zijn met de gevolgen voor anderen maar vooral zelf de regie willen houden. ‘Het individu dat graag zelf voor God speelt maar eigenlijk de verantwoordelijkheid niet aan kan’, zo omschrijft psychiater Esther van Fenema het in haar boek.
De Regie bij God laten is geen vorm van zwakte of gemakzucht. Helemaal als we beseffen dat God ontzettend veel van ons houdt en vanuit liefde echt het beste met ons voor heeft. Dan is het wijs en rustgevend om Hem te vragen te helpen bij matigen, bij zelfbeheersing.
Ontspannen optrekken met God betekent leven vanuit genade. Hij kijkt naar mijn hart en leren om soms te matigen is dan geen eis, geen braaf gedrag, maar geloven in Gods wijsheid en Zijn principes om het leven met elkaar beter en blijer te maken. Een diepere laag dan een constante vindikleuk-kick.
Hier rond ik deze eerste deugd mee af. Temperantia, matigen, vanuit Gods wijsheid en hulp, door Hem beter te leren kennen.